लिंग
लिंग शब्द का अर्थ है 'चिन्ह' या पहचान। यद्यपि लिंग से अच्छा शब्द जाति है; किंतु हिंदी- व्याकरण में 'लिंग' शब्द ही अधिक प्रचलित है।
हिंदी भाषा में प्रत्येक संज्ञा शब्द को जाति (लिंग) की दृष्टि से दो भागों में बांटा गया है -
1. पुल्लिंग
2. स्त्रीलिंग
(1) पुल्लिंग- पुरुष जाति संज्ञा शब्द पुल्लिंग कहलाते हैं।
जैसे- राम, घोड़ा, वृक्ष, तालाब, दरवाजा, आकाश, सूर्य आदि।
(2) स्त्रीलिंग- स्त्रीजाति संज्ञा शब्द स्त्रीलिंग कहलाते हैं।
जैसे- कमला, गाय, लता, पत्ती, हरियाली, धरती, रात्रि, उषा, संध्या आदि।
पुल्लिंग स्त्रीलिंग
पंखा - पंखे
चोर - चोरनी
मोर - मोरनी
शेर - शेरनी
ऊंट - ऊंटनी
जाट - जाटनी
मालिक - मालकिन
नाग - नागिन
ग्वाला - ग्वालिन
माली - मालिन
पुजारी - पुजारिन
हंस - हंसिनी
आज्ञाकारी - आज्ञाकारिणी
हाथी - हथिनी
ठाकुर - ठकुराइन
पंडित - पंडिताइन
चौधरी - चौधराइन
राजपूत - राजपूतानी
जेठ - जेठानी
देवर - देवरानी
नायक - नायिका
बालक - बालिका
अध्यापक - अध्यापिका
गायक - गायिका
डॉक्टर - डॉक्टरनी
सरदार - सरदारनी
धोबी - धोबिन
वनवासी - वनवासिनी
स्वामी - स्वामिनी
बनिया - बनियाइन
सेठ - सेठानी
इंद्र - इंद्राणी
नौकर - नौकरानी
सेवा - सेविका
दर्शक - दर्शिका
पाठक - पाठिका
लेखक - लेखिका
नेता - नेत्री
अभिनेता - अभिनेत्री
वीर - वीरांगना
नर - मादा
पुत्रवान - पुत्रवती
आयुष्मान - आयुष्मति
रूपवान - रूपवती
कंचन धिरही
बी .एस .सी (फाइनल) गणित
1 Comments
रा ई का दिउली
ReplyDelete